Το τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος στην περιοχή μας για την κατασκευή αιολικού πάρκου. Τα αιτήματα κατασκευής του αιολικού πάρκου αναφέρουν ότι θα αποτελείται από 5 τμήματα (Κεφαλόβρυσο, Πικροβούνι, Κοκάλια, Καράβι-Αλογοβούνι, Τύμπανο - Τρυπητήρι) τα οποία καλύπτουν το 60% των ανατολικών κορυφογραμμών και ορίων του Νομού Ευρυτανίας. Η υλοποίηση του εν λόγω πάρκου θα προκαλέσει μεγάλες και μη αναστρέψιμες αλλοιώσεις στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής, με πολλαπλές παράπλευρες οικονομικά και κοινωνικά δυσμενείς επιπτώσεις.Θεωρούμε λοιπόν σκόπιμο να παραθέσουμε τις απόψεις μας οι οποίες προκύπτουν απ’ την άμεση γνώση της περιοχής μας και των οικολογικών συνθηκών που επικρατούν, αλλά και από την αναζήτηση απόψεων από χώρες και φορείς που ήδη έχουν εμπειρία στα ζητήματα αυτά. Παρακάτω αναπτύσσονται οι βασικότερες επιπτώσεις ανάπτυξης αιολικών πάρκων:
Τοπίο
Οι καλύτερες περιοχές για την τοποθέτηση ανεμογεννητριών είναι τα υψηλότερα σημεία, αυτά δηλαδή που κυριαρχούν συνήθως στα τοπία και τα χαρακτηρίζουν. Οι ανεμογεννήτριες κυριαρχούν στο τοπίο και το εκμηχανίζουν. Μεγάλη οπτική υποβάθμιση προκαλούν και τα χωματουργικά έργα εγκατάστασης και πρόσβασης στις ανεμογεννήτριες, δηλ. δρόμοι, ισοπεδώσεις, εκσκαφές για τη θεμελίωση των ανεμογεννητριών κλπ. Η Υπηρεσία για την Προστασία της Υπαίθρου της Αγγλίας σε αναφορά της στην Κυβέρνηση θεωρεί ότι τα αιολικά πάρκα είναι μία μορφή βιομηχανικής ανάπτυξης και προτείνει να δημιουργούνται σε ήδη υποβαθμισμένες περιοχές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η κορυφογραμμή όπου προτείνεται να γίνει το αιολικό πάρκο είναι ορατή απ’ την πόλη του Καρπενησίου, τον Εθνικό δρόμο Λαμίας – Καρπενησίου, καθώς και από πολλούς επαρχιακούς δρόμους και χωριά του νομού.
Διάβρωση
Τα έργα υποδομής για την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών θα εκθέσουν χιλιάδες τόνους εδάφους στον αέρα και τη βροχή με αποτέλεσμα την εκτεταμένη διάβρωση. Το έδαφος στις κορυφογραμμές έχει βάθος λιγότερο από 10 εκατοστά και το ποώδες εδαφοκάλυμα είναι αδύνατο να επανεγκατασταθεί στο συγκεκριμένο ακραίο οικολογικά περιβάλλον λόγω υψομέτρου αλλά και λόγω του ιδιαίτερα άγονου μητρικού πετρώματος που αναπόφευκτα θα αποκαλυφθεί σε μεγάλη έκταση. Η κατασκευή δρόμων πρόσβασης ιδιαίτερα σε κορυφογραμμές προκαλεί μόνιμη αλλαγή της εδαφοκάλυψης και εκτεθειμένες επιφάνειες στην επιφανειακή διάβρωση. Εκτός από τις βάσεις στήριξης των ανεμογεννητριών, θα χρειαστεί να κατασκευαστούν χιλιόμετρα δικτύου μεταφοράς του ρεύματος και εκατοντάδες πυλώνες, με τα συνεπαγόμενα τεχνικά έργα μεγάλης κλίμακας και εκτεταμένες υλοτομίες δάσους. Στο Γιορκσάιρ της Αγγλίας, η κατασκευή ανεμογεννητριών ύψους 50 μ. δημιούργησε ρωγμές στο μητρικό πέτρωμα, με αποτέλεσμα την αλλαγή των φυσικών υπόγειων υδρολογικών διαδρομών.
Βιότοποι
Οι κορυφογραμμές των ευρυτανικών βουνών φιλοξενούν σπάνια και ευαίσθητα είδη και βιότοπους. Η κατασκευή αιολικών πάρκων είναι μία μορφή βιομηχανικής ανάπτυξης και προκαλεί υποβάθμιση και εξαφάνιση βιοτόπων (Ινστιτούτο Βιολογικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Ουαλίας, Ηνωμένο Βασίλειο, 1998).Τα πτερύγια των ανεμογεννητριών μπορεί να σκοτώσουν διερχόμενα πουλιά. Στην Tarifa της Ισπανίας, ένας σημαντικός αριθμός πουλιών έχει σκοτωθεί, εκ των οποίων 13 είδη προστατευόμενα από την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία. Στο αιολικό πάρκο του Altamont Pass, στην Καλιφόρνια κάθε χρόνο σκοτώνονται κατά μέσο όρο 200-300 γεράκια, 40-60 χρυσαετοί και περίπου 7000 μεταναστευτικά πουλιά (Επιτροπή Ενέργειας της Καλιφόρνια). Η Υπηρεσία Προστασίας της Φύσης, αντέδρασε στη δημιουργία αιολικού πάρκου στην Ανατολική Αγγλία, λόγω των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων στην ορνιθοπανίδα, όπως εξαφάνιση και υποβάθμιση βιοτόπων και θέσεων φωλεοποίησης, ενόχληση από το θόρυβο και θανάτωση στα πτερύγια.
Θόρυβος
Ο θόρυβος από τις ανεμογεννήτριες δημιουργείται κυρίως από τις κίνηση των μηχανικών μέρων και τις αεροδυναμικές ιδιότητες των φτερών. Όσο μεγαλύτερο το μήκος του πτερυγίου τόσο αυξάνει και ο θόρυβος. Ο θόρυβος είναι διαπεραστικός, χαμηλής συχνότητας και θυμίζει τον ήχο των μπάσων από διπλανή ντίσκο ή ελικοπτέρου σε απόσταση. Η ένταση και διάδοση του θορύβου από τις ανεμογεννήτριες δεν μπορεί να προβλεφθεί λόγω της επίδρασης του ανάγλυφου και της εδαφοκάλυψης στην διάδοση και αντανάκλαση του ήχου (Αξιολόγηση και πρόβλεψη του θορύβου από ανεμογεννήτριες, Τμήμα Ενεργειακής Τεχνολογίας, Υπουργείο Βιομηχανίας, Ηνωμένο Βασίλειο, 1993).
Τουρισμός
Η ανάπτυξη ενός αιολικού πάρκου είναι πιθανόν να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στον τομέα του τουρισμού. Οι επισκέπτες περιοχών όπως η Ευρυτανία, έρχονται προς αναζήτηση ηρεμίας και ενός παρθένου τοπίου. Αν αντί της ηρεμίας βρουν συστοιχίες ανεμογεννητριών μάλλον θα χάσουν το ενδιαφέρον τους για την περιοχή όπως έγινε σε εθνικά πάρκα της Δανίας, Ολλανδίας και Βρετανίας. Σε αυτές τις χώρες που έχουν μακρά εμπειρία στα αιολικά πάρκα δεν επιτρέπεται πια η δημιουργία τους σε περιοχές φυσικής ομορφιάς. Σε τουριστικές περιοχές της Ουαλίας, Δανίας και Ολλανδίας, όπου εγκαταστάθηκαν αιολικά πάρκα, παρατηρήθηκε μία μέση μείωση της τουριστικής κίνησης της τάξης του 30% κατά την πρώτη δεκαετία (Έκθεση για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων, Οργανισμός Τουρισμού της Ουαλίας, 1999).
Κτηνοτροφία
Θα αναιρεθεί η χρήση της έκτασης σαν βοσκότοπος είτε γιατί όπως ήδη αναφέραμε θα υποβαθμισθεί λόγω διάβρωσης απ’ την αποκάλυψη του μητρικού πετρώματος, είτε γιατί θα πρέπει να απαγορευθεί επι μακρόν η βόσκηση σε τυχόν προσπάθειες αποκατάστασης της βλάστησης.
Θέσεις εργασίας
Τα αιολικά πάρκα δημιουργούν ελάχιστες θέσεις εργασίας για τον ντόπιο πληθυσμό. Ένα τυπικό αιολικό πάρκο απασχολεί 3 υπαλλήλους. Η δαπάνη δημιουργίας ενός αιολικού πάρκου, θα κατανεμηθεί κυρίως στην αγορά και εγκατάσταση των ανεμογεννητριών, δηλαδή στην κατασκευάστρια εταιρία (εξωτερικό) και τον εργολάβο. Σε αντίθεση, η μείωση των θέσεων εργασίας λόγω μείωσης της τουριστικής κίνησης (περίπου 30%) αναμένεται ότι θα είναι πολλαπλάσια.
Ασφάλεια
Τα πτερύγια των ανεμογεννητριών μπορεί να σπάσουν, να φτάσουν μέχρι 400 μέτρα και να προκαλέσουν καταστροφές σε παρακείμενες περιουσίες, αυτοκίνητα ή δάση. Το χειμώνα, δημιουργείται πάγος στους πυλώνες και στα πτερύγια. Με την κίνηση των πτερυγίων κομμάτια πάγου εκσφενδονίζονται σε μεγάλη απόσταση και με μεγάλη ταχύτητα (BORKAS 11, Ελσίνκι, 1994).
Άλλες επιπτώσεις
Οι ανεμογεννήτριες μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στη μετάδοση του τηλεοπτικού σήματος και να προκαλέσουν παρεμβολές (ΒΒC, Έκθεση για τις επιπτώσεις των αιολικών πάρκων στη λήψη τηλεοπτικού σήματος, 1994). Επίσης, οι τιμές των σπιτιών και των οικοπέδων έχουν πέσει (μέχρι και 40%) σε περιοχές ανάπτυξης αιολικών πάρκων (Savills, Διεθνής Εταιρεία Εκτίμησης Ακινήτων, 1998). Σε περίπτωση εγκατάλειψης της εκμετάλλευσης (αρκετά υπαρκτή πιθανότητα σύμφωνα με τη βιβλιογραφία αλλά και απ’ την εμπειρία μας στην περιοχή από κατασκευές παρόμοιες σε τέτοια υψόμετρα που υποφέρουν από κεραυνούς, παγετούς και χιονοθύελλες.), είναι αδύνατη η απομάκρυνση όλων των εγκαταστάσεων όπως οι ογκώδεις θεμελιώσεις από μπετόν.
Γενικές παρατηρήσεις
Η παραγωγή ενέργειας από τον άνεμο θεωρείται «καθαρή» σε σχέση με την καύση ορυκτών καυσίμων. Παρόλα αυτά, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για την κατασκευή, μεταφορά και εγκατάσταση των ανεμογεννητριών, καθώς και οι εκπομπές για την κατασκευή των δρόμων πρόσβασης και γραμμών μεταφοράς ενέργειας, έχουν υπολογισθεί σε 50 γρ. διοξειδίου του άνθρακα ανά παραγόμενη kW, ποσότητα υψηλότερη από αυτή που εκλείεται από την καύση λιγνίτη για την παραγωγή ενέργειας (Νέες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – προοπτικές για τον 21ο αιώνα, Διεύθυνση Ενέργειας, Ηνωμένο Βασίλειο, 1999).Η αιολική ενέργεια δεν είναι φθηνή. Σε όλο τον κόσμο, η ανάπτυξη των πάρκων αιολικής ενέργειας στηρίζεται με υψηλές επιδοτήσεις. Ως αποτέλεσμα, το κόστος παραγωγής ενέργειας από τον άνεμο είναι μεταξύ 120% και 440% σε σχέση με τις συμβατικές μορφές ενέργειας. Στη Μεγάλη Βρετανία, η τιμή ενέργειας από τον άνεμο είναι διπλάσια σε σχέση με τη συμβατική. Επιπλέον, οι ανεμογεννήτριες παράγουν ενέργεια κατά μέσο όρο το 25% της θεωρητικής τους δυνατότητας. Μια ανεμογεννήτρια ύψους 50 μέτρων και ονομαστική δυνατότητα 500 kW, παράγει πραγματική ενέργεια 125 kW. Ο δε χρήσιμος χρόνος ζωής τους κυμαίνεται από 10-20 χρόνια ανάλογα με τη συντήρηση και την καταπόνηση που δέχονται. Η πλέον οργανωμένη κριτική για τα αιολικά πάρκα είναι το Darmstadt Manifesto στη Γερμανία, το οποίο υπέγραψαν πάνω από 100 ειδικοί επιστήμονες σε θέματα ενέργειας. Η Γερμανία έχει ήδη πάνω από 7000 ανεμογεννήτριες και οι τάσεις είναι αυξητικές για το μέλλον. Παρόλα αυτά, η αιολική ενέργεια συνεισφέρει λιγότερο από 1% στο ενεργειακό ισοζύγιο της Γερμανίας. Η ετήσια αύξηση ενεργειακής ζήτησης είναι 70 φορές μεγαλύτερη από την αύξηση παραγωγής αιολικής ενέργειας. Η επένδυση στην αιολική ενέργεια, όχι μόνο σπαταλάει χρήματα χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα αλλά και δημιουργεί την εσφαλμένη εντύπωση ότι γίνονται σοβαρές προσπάθειες για την παραγωγή καθαρής ενέργειας. Γίνεται αντιληπτό ότι δεν υπάρχει «καθαρή» ενέργεια και ο μόνος τρόπος για την επίτευξη ενός θετικού ενεργειακού ισοζυγίου είναι η μείωση και σωστή διαχείριση της κατανάλωσης της ενέργειας.
Γιάννης Ραυτογιάννης Δρ. Δασολογίας Σταύρος Κοσμάς Δασολόγος
Κίνηση Πολιτών για την Προστασία του Ευρυτανικού Περιβάλλοντος Σχεδιασμός & Ανάπτυξη Technovision Ευρυτανική Προβολή Έδρα Καρπενήσι
ΔΕΝ ΘΑ ΤΟ ΕΠΙΤΡΕΨΟΥΜΕ. ΔΕΝ ΘΑ ΠΕΡΑΣΟΥΝ ΟΙ ΤΥΧΟΔΙΩΚΤΙΚΕΣ “ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΕΣ” ΣΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου