Γράφει ο Δρ ΒΑΓΓΕΛΗΣ Α. ΜΠΟΥΡΜΠΟΣ*
Η συμβατική παραγωγή ενέργειας βασίζεται κατά κανόνα στην ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και ιδιαίτερα του πετρελαίου και των διαφόρων μορφών γαιανθράκων. Εντεύθεν και η απειλή επιδείνωσης των φαινόμενων του θερμικού πλήγματος, της όξινης βροχής και της τοξικής ομίχλης.Ο κίνδυνος εξάντλησης των φυσικών αυτών πόρων, αλλά και η μέρα με τη μέρα διαπιστούμενη ανεπιθύμητη και καταστροφική κλιματική αλλαγή του πλανήτη, στρέφει το ενδιαφέρον των απανταχού αρμοδίων στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών ενέργειας περισσότερο καθαρών και φιλικών προς το περιβάλλον. Τρεις είναι η άμεσου ενδιαφέροντος για όλο τον κόσμο τέτοιες μορφές. Η αιολική, η ηλιακή ενέργεια και η γεωθερμία.Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως η αιολική ενέργεια παρουσιάζει σήμερα τον μεγαλύτερο βαθμό ανάπτυξης. Κι αυτό γιατί είναι η καθαρότερη από περιβαλλοντικής πλευράς μορφή ενέργειας, παράγεται με τη βοήθεια και μόνο του ανέμου, δεν μολύνει την ατμόσφαιρα με επικίνδυνες ουσίες και αποτρέπει την επιδείνωση των δυσάρεστων οικολογικών φαινόμενων που αναφέρθηκαν προηγούμενα. Ακόμα σε πολλά μέρη του κόσμου θεωρείται φτηνή, αφού το κόστος παραγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος κυμαίνεται από 1.5 - 2 ευρολεπτά / κιλοβατώριο.
Η χώρα μας και ιδιαίτερα η Κρήτη με τη μεγάλη ηλιοφάνεια και το υψηλό ετήσιο ανεμικό δυναμικό προσφέρεται για την ανάπτυξη συστημάτων παραγωγής ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Κι αυτό πρέπει να αποτελέσει κομβικό σημείο σε όλες τις προσπάθειες ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών ενέργειας. Το ίδιο όμως συγκριτικό πλεονέκτημα θα πρέπει να αξιοποιηθεί ολιστικά και κεντρομόλα, ώστε να ενταχθεί στην αειφορική ανάπτυξη της περιοχής και να υπηρετήσει τις τρεις βασικές της αρχές την οικονομικότητα, την οικολογικότητα και κοινωνικότητα. Αυτή η θεώρηση θα επιτρέψει και την ανάδειξη του δυνατού συνδυασμού των δύο αυτών εναλλακτικών μορφών ενέργειας. Οποιαδήποτε άλλη βιαστική προσέγγιση και ιδιαίτερα ο επιφανειακός «οικολογικός ενθουσιασμός» ορισμένων μπορεί να οδηγήσει σε εντελώς αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Με αυτά τα δεδομένα και λαμβάνοντας υπόψη και το ενδιαφέρον της ΕΕ για την ανάπτυξη τέτοιων μορφών ενέργειας θα πρέπει η πολιτεία με τη βοήθεια της τοπικής κοινωνίας να προχωρήσει στην καταγραφή των κατάλληλων για τον σκοπό αυτό περιοχών με οικονομικά, οικολογικά και κοινωνικά κριτήρια. Η τοπική κοινωνία θα πρέπει να έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο. Αυτή είναι που θα βάλει φραγμό στην ανεξέλεγκτη ιδιωτική πρωτοβουλία, η οποία στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος επιδιώκει την κερδοφρένεια και μόνο. Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι η τεχνολογία και τα κεφάλαια για τη κατασκευή αιολικών πάρκων βρίσκονται στα χέρια μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών και εγχωρίων μεγαλοεπιχειρηματιών και αν η ελληνική πολιτεία με απούσα την τοπική κοινωνία τους προσφέρει «γη και ύδωρ», αφειδώς θα υποθηκεύσει με μαθηματική ακρίβεια το μέλλον των σημαντικότερων περιοχών της Ελληνικής Περιφέρειας.
Η μελέτη αυτή καταγραφής και η διαμορφούμενη τελική πρόταση δεν πρέπει ξεχνάει το οφειλόμενο ανταποδοτικό τέλος και να προβλέπει τη δυνατότητα διασφάλισης των ενεργειακών αναγκών της εκμετάλλευσης του οικισμού ή του Δήμου ή του Νομού ή του νησιού στην περιοχή του οποίου θα κατασκευαστεί το αιολικό πάρκο. Το οποιοδήποτε αιολικό πάρκο όσο οικολογικό και να προβάλλεται έχει το περιβαλλοντικό του κόστος το οποίο είναι εντελώς άδικο να επιφορτώνεται στην τοπική κοινωνία της περιοχής, τη στιγμή που άλλοι θα απολαμβάνουν τα «αγαθά» του. Οι πολίτες είναι περιβαλλοντικά ευαίσθητοι και υπέρ της ανάπτυξης των εναλλακτικών αυτών μορφών ενέργειας. Σε καμιά όμως περίπτωση δεν ανέχονται το «περιβαλλοντικό καπέλωμα» από νεόφαντους και αετονύχηδες που σηκώνουν τα περιβαλλοντικά λάβαρα μόνο και μόνο για να φουσκώσουν τα πορτοφόλια τους.
Είναι στατιστικά εξακριβωμένο πως η μη ολιστική μελέτη σε μια περιοχή προκειμένου να κατασκευαστεί σήμερα ένα αιολικό πάρκο είναι η βασικότερη αιτία των ενστάσεων που εγείρει η κοινωνία. Μια τέτοια μελέτη θα αναδείξει τα ενδεχόμενα προβλήματα που μπορούν να ανακύψουν και θα αναζητήσει την προσφορότερη λύση. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι το «ξαφνικό» ενδιαφέρον εταιρίας να κατασκευάσει ένα αιολικό πάρκο στην περιοχή μεταξύ Σέμπρωνα, Παλαιών Ρουμάτων και Σπίνας που ξεσηκώνει την τοπική κοινωνία και την φέρνει αντιμέτωπη. Κι αυτό γιατί η τοπική κοινωνία έμεινε έξω από τα «τεκταινόμενα» και στο βαθύ σκοτάδι.Θα πρέπει να ξεκαθαριστούν ορισμένα πράγματα. Μπορεί το αιολικό πάρκο να έχει πολύ λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε σχέση με τις συμβατικές εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας, δεν παύει όμως να μετατρέπει την περιοχή στην οποία εγκαθίσταται σε μια «βιομηχανική» τρόπος του λέγειν έκταση. Δημιουργεί προβλήματα με οικονομική, οικολογική και κοινωνική διάσταση που πρέπει να επιλυθούν.Δεν πρέπει για παράδειγμα να ξεκαθαρίσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς; Να προδιαγραφεί από την αρχή το ανταποδοτικό τέλος της κοινωνίας που από τη μια μέρα στην άλλη θα δει αλλοιωμένη την αισθητική του φυσικού τοπίου; Πως θα ανεχτεί αυτή η κοινωνία το «ξεκοίλιασμα» του απαράμιλλου φυσικού κάλλους και απάτητου τοπίου, τη διαταραχή της βιοκοινότητας, το μειωμένο δυναμικό της πανίδας, την οχλούσα μεταφορά του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος σε άλλες από τη δική της περιοχές, το ενδεχόμενο κατασκευής υποσταθμών και εγκατάστασης συσσωρευτών, την μεταπώληση σ’ αυτή του ηλεκτρικού ρεύματος που η ίδια φορτώνεται το περιβαλλοντικό κόστος παραγωγή του;
Με τι αντάλλαγμα θα υποκατασταθεί το κελάηδημα των πουλιών από τον θόρυβο των λεπίδων και του στροφέα των ανεμογεννητριών; Μελέτες που έχουν γίνει στην Ολλανδία, έχουν αποδείξει ότι η λειτουργία των ανεμογεννητριών παράγει θόρυβο, ο οποίος γίνεται ενοχλητικός από τα 400 έως τα 1900 μέτρα και περισσότερο, ανάλογα με την ένταση του ανέμου. Ο ήχος τους θυμίζει τη διέλευση ενός ατέλειωτου σιδηροδρομικού συρμού. Αναφέρεται ακόμα και ένας άλλος ήχος με χαμηλή συχνότητα που είναι γνωστός ως απόηχος. Η ακουστική αυτή όχληση θεωρείται σε πολλές κατοικημένες περιοχές που είναι κοντά σε αιολικά πάρκα ως η βασική αιτία παρενόχλησης και απώλειας του ύπνου. Τι θα γίνει με την «αλαφιασμένη» απo το θόρυβο αυτόχθονη πανίδα; Που θα ανατρέξει να βρει «γιατάκι»; Να φωλιάσει;
Δεν πρέπει να γνωρίζει η τοπική κοινωνία πως μία ανεμογεννήτρια οριζόντιου άξονα των 3 MW, έχει τρία πτερύγια διαμέτρου 90 μέτρων, φθάνει σε ύψος τα 150 μέτρα. περίπου και ζυγίζει 380 τόνους χωρίς τα θεμέλια της; Για τη θεμελίωση μιας ανεμογεννήτριας απαιτείται εκσκαφή μεγάλων διαστάσεων και 475 κυβικά μέτρα οπλισμένο μπετόν συνολικού βάρους 1200 τόνων. Ολόγυρα από κάθε ανεμογεννήτρια κατασκευάζεται πλάτωμα 0.7 στρεμμάτων. Για την εγκατάστασή τους θα χρειασθεί να κατασκευασθούν δεκάδες χιλιόμετρα δρόμων πρόσβασης για βαριά οχήματα. Για να αποφευχθεί ο επηρεασμός της μίας γεννήτριας από την άλλη θα πρέπει η απόστασή τους να είναι κατά μέσο όρο 5-6 φορές μεγαλύτερη από τη διάμετρο των πτερυγίων τους. Δηλαδή κοντά στα 500 μέτρα. Με απλό υπολογισμό αν εγκατασταθούν 30 ανεμογεννήτριες τότε με την τοποθέτησή τους σε ευθεία γραμμή, θα χρειασθούν συνολικά 15 χιλιόμετρα. Δεν θα πρέπει να γίνει ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για τον τύπο των ανεμογεννητριών που θα χρησιμοποιηθούν; Ακούγεται τελευταία πως υπάρχουν ανεμογεννήτριες με κατακόρυφο άξονα, σταθερό στάτορα και κινητό στροφέα και με απόδοση που είναι κατά 30% μεγαλύτερη εκείνων με οριζόντιο άξονα και με λεπίδες. Οι ανεμογεννήτριες αυτές είναι αθόρυβες, δεν δημιουργούν αντιαισθητική εικόνα, αξιοποιούν καλύτερα τον άνεμο ακόμα και στις καταιγίδες και μπορούν να εγκατασταθούν και σε αστικό περιβάλλον.
Είναι πρέπον να αποκρυφτεί από την τοπική κοινωνία το γεγονός ότι η ηλεκτρική ενέργεια που παράγουν οι ανεμογεννήτριες συγκεντρώνεται σε ειδικούς υποσταθμούς υψηλής τάσης; Πόσοι στύλοι θα στηθούν και πόσα καλώδια θα απλωθούν; Ποια θα είναι η περιβαλλοντική μόλυνση σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία σ’ αυτή την περίπτωση;Είναι ολοφάνερο πως η κατασκευή ενός αιολικού πάρκου δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται. Μπορεί να είναι «οικολογικότερη» από τη συμβατική αλλά δεν είναι απαλλαγμένη από προβλήματα.
Κι αυτά τα προβλήματα αντιμετωπίζονται μόνο με συναίνεση, αλληλοκατανόηση και διαδικασίες που να αντέχουν στο φως της δημοσιότητας. Κι αυτό πρέπει να επιδιωχθεί.
* Γεωπόνος – Ερευνητής
Φυτοπαθολόγος - Οικοτοξικολόγος
Αναρτήθηκε από RealArchitects στις 12:16 μμ
Ετικέτες ανεμογεννήτριες, περιβάλλον-φύση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου